درمان شخصیت پارانوئید به دلیل عدم آگاهی و مقاوت این شخصیت در دریافت درمان بسیار سخت است. او افکار و رفتارهای خود را طبیعی دانسته و برای همین اقدامی برای درمان نمی‌کند. پس برای درمان آن‌ها در درجه اول باید به طریقی قانع شوند که دارای اختلال هستند و نیاز به کمک و درمان دارند. از آنجا که شخصیت پارانوئید به کسی اعتماد ندارد، حضور در جلسه رواندرمانی هم بسیار سخت خواهد بود. مهمترین چیز نحوه ارتباط‌گیری و جلب اعتماد روان‌درمانگر است. سپس در ادامه روش‌های مختلفی اعم از روان درمانی، دارودرمانی و انجام تمریناتی ساده برای بهبود و رفع علائم وجود دارد که در این مطلب شما را با آن‌ها آشنا می‌کنیم.

منبع: درمان شخصیت پارانوئید

زندگی با یک فرد پارانوئید

اگر در خانواده یک فرد پارانوئید دارید چه باید بکنید؟ آیا می‌توان زندگی طبیعی و آرام با او دشت؟ رفتارهای ناشی از اختلال او بر روابط و رفتار ما هم اثرگذار است؟ آیا ما هم در خطریم؟ اینها نمونه سوالاتیست که ممکن است افراد نزدیک شخصیت پارانوئید داشته باشند. البته جواب آنها مهم و سخت است ولی باید به دنبال یافتن جواب باشید. روانشناسانی که با چنین افرادی زیاد سروکار می‌گویند که حتما باید اقدامات لازم برای درمان او را انجام دهید. برای درمان هم اول از همه باید نحوه برخورد با این اختلال را بدانید. زیرا خانواده بهتر از هر کسی می‌تواند به شخص پارانوئید کمک کند. به ویژه اگر فرد بیمار همسر شما باشد موضوع جدیتر می‌شود. اگر دوست دارید به زندگی با او ادامه دهید، حتما پیشنهادات و راهکارهای درمان شخص پارانوئید را عملی کنید تا زندگی‌تان از خطرات جدی در امان بماند.

برای شروع درمان شخصیت پارانوئید چه باید کرد

افراد پارانویا چون به اختلال خود آگاهی ندارند و در واقع اطرافیان را مقصر تمام اتفاقات می‌دانند، به فکر درمان هم نیستند. بنابراین راضی کردن این افراد جهت درمان و انجام مراحل روان‌درمانگری کاری بسیار سخت خواهد بود. غالبا اگر هم با اصرار کسی به دنبال درمان و بهبودی در روابط خود باشند، باز مشکل اعتماد به پزشک و روان‌درمانگرشان وجود دارد.

از این جهت درمان شخصیت پارانوئید کاری سخت است و در بسیاری از موارد بهبودی کامل ندارند، و تنها می‌توان علائم اختلال را کنترل و کاهش داد. زندگی این افراد و همچنین نزدیکانش به دلیل سوء‌ظن و بی اعتمادی او به محیط و دیگران بسیار پرتنش است. مسلما درمان او و کمک به داشتن ارتباط اجتماعی نرمال، زندگی بهتر و شادتری برایش خواهد داشت. صبر و اعتمادسازی لازمه درمان اوست.

شناخت شخصیت پارانوئید لازمه درمان

حتما کسانی که در خانه یا نزدیکانشان شخصیت پارانوئید دارند با خصوصیات رفتاری او آشنا هستند. این افراد به دلیل شکاکیت شدید به دیگران همیشه منتظر خطرات احتمالی و آسیب از طرف دیگران می‌باشند. برای همین در برخورد با دیگران همیشه حالت دفاعی به خود می‌گیرند و حتی به دوست، همکار و حتی اعضای خانواده خود اعتماد ندارند. هیچوقت مسئولیت اشتباهاتشان را به عهده نمی‌گیرند و برعکس دیگران را مقصر دانسته و سرزنش می‌کنند.

تعبیرشان از صحبت‌های بی‌منظور دیگران و اتفاقات جزئی، دشمنی و غرض‌ورزی آن‌هاست. به دلیل توهین خیالی یا واقعی فردی، امکان دارد سال‌ها از او کینه به دل بگیرند. زندگی عاطفی نرمال و مناسبی ندارند و در نهایت تنها و منزوی می‌مانند. برای آشنایی بیشتر با نشانه های اختلال شخصیت پارانوئید کلیک کنید.

درمان اختلال شخصیت پارانوئید

ارتباط و زندگی با شخصیت پارانوئید سختی‌های خاص خود را دارد. رایج‌ترین دشواری با این شخصیت، راضی کردن او برای نیاز به درمان است. زیرا بر خلاف سایر اختلالاتی چون افسردگی، اضطراب و وسواس که خودشان متوجه بیماری‌شان هستند و به دنبال درمان می‌باشند، شخصیت پارانوئید وجود اختلال و رفتار غیرطبیعی را در خود قبول ندارد و نیازی به درمان نمی‌بیند. اگر کسی به او پیشنهاد درمان و مراجعه به روانپزشک را دهد، احتمالا این را از روی دشمنی می‌دانند و فکر می‌کند می‌خواهند به او ضرر برسانند و برچسب دیوانگی بزنند.

در صورت قبول درمان نیز در ابتدا به پزشک بی‌اعتمادند و همکاری لازم را ندارند. روان‌پزشکان برای درمان این اختلال راهکارهایی در نظر گرفته‌اند که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

درمان شناختی رفتاری

در این روش درمانی ابتدا سعی می‌شود تا الگوهای فکری و تصورات غلط فرد بیمار شناسایی گردد. و بعد روان درمانگر از طریق گفتگو با بیمار و جمع‌آوری شواهد لازم به او ثابت می‌کند که درباره دیگران و حوادث اطراف اشتباه فکر می‌کند و همه چیز و همه افراد غیرقابل اعتماد و بدخواه او نیستند. درمانگر با ارتباط و همکاری خوب با بیمار اعتمادش را جلب و با مراقب در طرز گفتگو، حس بدبینی را از او دور می‌کند. کم کم کارایی بیمار بالا می‌رود و بدون ترس و موضع‌گیری با موقعیت‌ها کنار می‌آید. و در نهایت رشد کیفیت روابط فرد در خارج از جلسه مشاوره و در اجتماع مشاهده می‌شود.

آموزش مهارت‌های ارتباطی

رواندرمانگر معمولا همراه با درمان شناختی مهارت‌های ارتباطی موثر (همدلی کردن، ارتباط چشمی، جرات داشتن) را هم آموزش می‌دهد تا از این طریق لذت ارتباط با دیگران را بفهمد و درک کند که همه قصد لطمه زدن به او را ندارند. با یادگیری جرات نیز فرد مبتلا قادر به بیان تقاضاهای خود از دیگران بدون خشونت و عصبانیت می‌شود و رفته رفته یاد می‌‌گیرد با آرامش و دوستی می‌توان بهتر به اهداف رسید.

آموزش خانواده و خانواده‌درمانی

از آن جهت که خانواده شخصیت پارانوئید بیشترین سختی را تجربه می‌کنند و از ناتوانی در برقراری ارتباط با او رنج می‌برند، خانواده‌درمانی نیز توصیه می‌شود. به این طریق که در کلاس‌های آموزش خانواده که برای آشنایی با چگونگی رفتار مناسب با مبتلایان به این اختلال برگزار می‌شود شرکت کنند. پیگیری اعضای خانواده برای درمان، فشار روانی آنها را کمتر کرده و باعث یادگیری مهارت‌های ارتباطی فرد بیمار می‌گردد.

دیگر روش‌های درمانی اختلال شخصیت پارانوئید

در گروه‌درمانی با تلاش برای قرار دادن فرد پارانوئید در میان جمع و تشویق به کارهای گروهی و ایجاد روابط بین فردی، بیمار درک می‌کند که بد‌بینی‌هایش غیرواقعی است. درمان‌های پویشی یا تحلیلی هم با مراحل عمیق و طولانی به ریشه‌های ناخودآگاه افکار بیمار رخنه می کند و به اصلاح رفتار و بهبود روابطش کمک می‌کند. گاهی دارودرمانی نیز انجام می شود ولی زیاد موثر نیست زیرا بیمار به دارو هم شک کرده و مصرف آن را کنار می‌گذارد. فقط می‌توان داروهای آرامبخش را برای کاهش استرس او تجویز کرد.

تمرین‌هایی برای درمان پارانوئید

در کنار روش‌های درمانی فوق برخی تمرین‌ها هم برای کاهش افکار منفی و بدبینی نسبت به دیگران مفید است. برای مثال:

نوشتن خاطرات و افکار پارانوئیدی

نوشتن خاطرات، افکار و حسی که به این افکار دارند، روزمرگی‌ها و حتی میزان خواب در طول روز باعث کاهش افکار پارانوئیدی می‌شود. با دادن نمره از مقیاس 1 تا 10 به این افکار، شدت ان را هم می‌توان فهمید.

افکار پارانویا را به چالش بکشد

شخصیت پارانوئید افکار مشکوک خود را به چالش بکشد و بگوید آیا این افکار من موجه هستند؟ دیگران هم سوءظن‌های من را واقعی می‌انگارند؟ افراد نزدیکم در مورد افکار و رفتار من چه فکری دارند؟ با بقیه در مورد نگرانی‌هایم صحبت کرده‌ام؟ من دارم در مورد تهدید اغراق می‌کنم؟ شواهدی بر خلاف عقاید من وجود دارد؟

با افراد مورد اعتماد راجب افکار پارانوییدی صحبت کند

صحبت با یک دوست صمیمی یا یکی از اعضای خانواده هم به کاهش استرس کمک می‌کند و باعث می‌شود افکار پارانوییدی و بدبینی زیر سوال رود.

تمرین‌های آرمیدگی

انجام تمرینات آرمیدگی، مراقبه، یوگا و تمرینات مدیتیشن نیز در کم کردن تنش و افکار منفی در افراد پارانوئید بسیار اثرگذار است. در مواقع احساس فشار، اضطراب یا مشغولیت، این تمرین‌ها به مراقبت از سلامت کمک می‌کند.

مراقبت از خود

انجام مرتب ورزش در هفته، داشتن خواب مناسب و با کیفیت، رژیم غذایی سالم، گذراندن اوقاتی در طبیعت و انجام فعالیت‌های خلاقانه نیز در بهبودی رفتار و کاهش علائم پارانوئیدی مفید است.

کلام آخر

همانطور که گفتیم برای درمان، بهبود و کاهش نشانه‌های رفتاری شخصیت پارانوئید راه‌های زیادی وجود دارد. ولی این را هم متذکر شدیم که برای همه بیماران درمان قطعی ممکن نیست و علائم کاملا از بین نمی روند. در نهایت میزان درمان به همکاری و اراده خود شخص بستگی دارد.

برای دریافت مشاوره در زمینه درمان شخصیت پارانوئید می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه تماس حاصل نمایید.

منبع: درمان شخصیت پارانوئید